تب مالت یا بروسلوز نوعی بیماری عفونی است که از دام به انسان و در موارد نادر، انسان به انسان منتقل می‌شود. به همین دلیل هم باید در مصرف لبنیات و محصولات دامی دقت و از تماس با حیوانات مشکوک به بیماری اجتناب کنید. علائم این بیماری علائم شدید است که می‌تواند برای مدت طولانی طول بکشند. 

این بیماری و عوامل مولد آن را یک پزشک اسکاتلندی به نام  David bruse  طی اقامت خود در جزیره مالت در سال 1887 کشف کرد و از آن زمان به نام تب مالت یا بروسلوز شناخته می شود.

تب مالت یکی از قدیمی ترین بیماریها با مرگ و میر بسیار کم می باشد . بروسلوز انسانی شایعترین بیماری مشترک انسان و دام است که در سراسر جهان با بیش از 500 هزار مورد جدید در سال با از کار افتادگی قابل توجهی به عنوان یک مشکل مهم باقی مانده است. توزیع جغرافیایی بروسلوز بطور مداوم در حال تغییر است. این بیماری در آسیای مرکزی با ظهور کانونهای جدید و یا بازپدیدی بیماری در کانونهای قبلی همراه است.تب مالت با اسامی مختلفی مانند (Bang's disease, Crimean fever, Gibraltar fever, Malta fever, Maltese fever, Mediterranean fever, rock fever, or undulant fever) در سراسر جهان شناخته شده است.

بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان یکی از چالش‌های مهم نظام سلامت است. این گروه از بیماری‌ها علاوه بر آسیب‌هایی که به انسان وارد می‌کند می‌تواند ضررهای اقتصادی را نیز در پی داشته باشد. به همین دلیل پیشگیری و کنترل آن‌ها برای حفظ سلامت جامعه بسیار مهم است. شاید آموزش و اطلاع‌رسانی بهترین شیوه مبارزه با این بیماری‌ها باشد.

چندین گونه مختلف از باکتری بروسلا وجود دارد که به نام‌های زیر شناخته می‌شوند:

·      B. melitensis (باکتری گوسفند و بز)

·      B. suis (باکتری خوک وحشی)

·      B. canis ( باکتری سگ)

·      B. abortus (باکتری گاو)

اخیرا هم دانشمندان گونه‌های جدیدی از باکتری بروسلا را در روباه قرمز و برخی جانوران دریایی مانند فک مشاهده کرده‌اند. بروسلا در حیوانات درمان نمی‌شود، اما وقتی به انسان منتقل می‌شود می‌توان آن را درمان کرد.

این بیماری معمولا با خوردن لبنیات و گوشت آلوده به باکتری منتقل می‌شود. البته گاهی اوقات ممکن است این باکتری‌ها از راه‌های دیگری هم منتقل شوند. علائم این بیماری می‌توانند بسیار شدید باشند و فرد را از پا در بیاورند. 

تب بروسلوز یا مالت در اکثر نقاط جهان وجود دارد. بااین‌حال گروه‌های زیر بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند:

·      دامپزشکان و افرادی که با حیوانات سروکار دارند

·      افرادی که در مزرعه، گاوداری یا کارخانه‌های لبنیات کار می‌کنند

·      افرادی که در کشتارگاه فعالیت می‌کنند، قصاب هستند یا با گوشت خام سروکار دارند

·      افرادی که به شکار حیوانات مشغول هستند

·      افرادی که در آزمایشگاه‌های بررسی بروسلا کار می‌کنند

·      افرادی که گوشت خام یا لبنیات غیر پاستوریزه می‌خورند.

علائم تب مالت چیست؟

تب بروسلوز یا مالت علائمی دارد که از روی آنها شناخته می‌شود. البته ممکن است پزشک به طور مستقیم نتواند این بیماری را تشخیص دهید و نیاز به آزمایش باشد، زیرا علائم این بیماری تقریبا شبیه به علائم آنفولانزا هستند. در ادامه علائم تب مالت را برای شما آورده‌ایم:

·      تب

·      تعریق شدید و همراه با بوی بد مثل بوی کپک

·      بدن‌درد شدید به‌خصوص در زانو، کمر و لگن

·      کاهش وزن بدون دلیل

·      سردرد

·      دل‌درد و معده درد

·    بی اشتهایی یا احساس سنگینی معده

·      افسردگی

·      دردناک شدن و تورم غدد لنفاوی

·      احساس بیماری و بی‌حالی

علائم تب مالت در بزرگسالان

علائم تب بروسلوز در بزرگسالان با کودکان متفاوت است. بزرگسالان معمولا این بیماری را با علائم زیر تجریه می‌کنند:

·      بدن درد شدید

·      درد استخوان‌ها

·      التهاب استخوان‌ها و مفاصل

·      تب

·      خستگی

·      تند شدن ضربان قلب

·      تغییر شکل استخوان‌ها

علائم تب مالت در کودکان

علائم تب بروسلوز در کودکان کمی متفاوت است. این علائم عبارت‌اند از:

·      کاهش یا افزایش دمای بدن به صورت خیلی شدید در شب یا روز

·      تشنج

·      بی‌حالی

·      سردرد

·      بدن‌درد

·    سرفه های مکرر

·      تنگی نفس

·     کم شدن اشتها

تب مالت چقدر طول می کشد؟

بعد از اینکه فرد در معرض باکتری بروسلا قرار می‌گیرد، به این بیماری مبتلا می‌شود. علائم از زمان ابتلای فرد حدود دو الی چهار هفته طول ادامه پیدا می‌کنند.

ممکن است علائم این بیماری حتی برای چند ماه یا چند سال هم طول بکشند، اما مثل روزهای اول شدید نیستند. ممکن است فرد با هر سرماخوردگی یا آنفلوانزا علائم تب بروسلوز را دوباره تجربه کند.

علت ابتلا به تب مالت چیست؟

 باکتری بروسلا در حیوانات وجود دارد؛ پس علت ابتلا به این تب هم حیوانات مختلف هستند، از جمله:

·      گاو

·      بز

·      گوسفند

·      خوک و گراز وحشی

·      سگ‌ها، به‌ویژه سگ‌های شکاری

·      آهو

·      گاومیش کوهان‌دار امریکایی

·      گوزن

·      شتر

خوردن گوشت، لبنیات یا حتی لمس این حیوانات می‌تواند منجر به بیماری شود. حتی اگر هوای آلوده به باکتری را نیز تنفس کنید، ممکن است به تب مالت دچار شوید.

تب بروسلوز چگونه منتقل میشود؟

تب بروسلوز ای مالت از طریق تماس با حیوانات آلوده یا مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه و گوشت آلوده منتقل می‌شود. رایج‌ترین راه‌های انتقال باکتری بروسلا و بیمار شدن موارد زیر هستند:

۱.     نوشیدن شیر غیر پاستوریزه (خام)

مصرف شیر غیر پاستوریزه یا شیری که به اندازه کافی جوشانده نشده باشد می‌تواند منجر به بیماری شود. خوردن پنیر غیر پاستوریزه که از شیر نجوشیده تهیه می‌شود هم می‌تواند حاوی باکتری باشد. همچنین خوردن کره، بستنی و سایر محصولات لبنی غیر پاستوریزه خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.

پاستوریزه کردن لبنیات آنها را از باکتری عاری می‌کند؛ پس اگر محصولی از یک حیوان مبتلا به تب مالت تهیه شود، اما پاستوریزه باشد، هیچ مشکلی ندارد و با خیال راحت می‌توانید آن را مصرف کنید.

۲.     لمس حیوان آلوده به باکتری

اگر حیوانی که به باکتری بروسلا آلوده است را لمس کنید هم به تب بروسلوز مبتلا خواهید شد. اگر پوست حیوان مبتلا به بیماری بریده شده باشد و با خون، ادرار یا مدفوع آنها تماس داشته باشید، درصد ابتلا به بیماری خیلی افزایش پیدا می‌کند.

از علائم بیماری تب بروسلوز در حیوانات هم می‌توان به سقط شدن جنین آنها برای دوره اول بارداری اشاره کرد.

۳.     تنفس هوای آلوده به باکتری

اگر باکتری بروسلا در یک مکان شیوع پیدا کرده باشد و شما هوای آنجا را تنفس کنید، به بیماری مبتلا می‌شوید. مثلا اگر در یک طویله گوسفند یا گاو بیماری باشد و شما به آنجا بروید، مطمئنا تنفس هم می‌کنید. تنفس هوای آلوده شما را به بروسلوز مبتلا خواهد کرد.

۴.     خوردن گوشت نیم‌پز

بهتر است گوشت را به‌صورت کاملا پخته مصرف کنید. گوشت، جگر، کباب و استیکی که حالت نیم پز دارند ممکن است حاوی میکروب و باکتری باشند و شما را بیمار کنند؛ پس اگر مطمئن نیستید که گوشتی که استفاده می‌کنید بیمار است یا نه، آن را خوب بپزید.

آیا تب مالت واگیردار است؟

انتقال تب مالت از یک فرد به فرد دیگر خیلی نادر است و معمولا اتفاق نمی‌افتد. بااین‌حال ممکن است این بیماری در موارد خیلی نادر از راه‌های زیر منتقل شود:

·      از مادر باردار به جنین

·      از شیر مادر به نوزاد

·      از طریق رابطه جنسی

·      از طریق خون آلوده

·      تزریق مغز استخوان آلوده

راه های تشخیص تب بروسلوز

برای تشخیص تب بروسلوز پزشک ابتدا شما را معاینه می‌کند. در برخی موارد ممکن است به آزمایش خون، آزمایش بافت یا نمونه‌های دیگر برای بررسی وجود باکتری بروسلا نیاز باشد. علائم تب بروسلوز با برخی بیماری‌ها مانند آنفولانزا شباهت دارد و به همین دلیل پزشکان شاید بدون آزمایش نتوانند این بیماری را تشخیص بدهند.

باکتری بروسلا به‌کندی رشد می‌کند، به همین دلیل هم ممکن است چند هفته طول بکشد تا جواب آزمایش شما وجود این باکتری را تایید کند، بنابراین ممکن است لازم باشد در طول هفته چند بار آزمایش دهید تا به نتیجه درست برسید.

انواع آزمایش برای تشخیص وجود باکتری بروسلا

چند نوع آزمایش، تصویربرداری و نمونه‌برداری هستند که می‌توانند به تشخیص تب بروسلوز کمک کنند. این آزمایش‌ها را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم:

·      آزمایش خون: این آزمایش شامل خون‌گیری است که می‌تواند وجود یا عدم وجود باکتری بروسلا در خون را نشان دهد.

·      آزمایش سایر مایعات بدن: پزشک ممکن است نمونه‌هایی مایع از کانال نخاعی، مفاصل یا سایر قسمت‌های بدن شما بگیرد تا وجود بروسلا را بررسی کند

·      بیوپسی بافت: گاهی اوقات ممکن است نیاز به نمونه‌گیری از بافت‌های بدن مثل مغز استخوان باشد. وجود باکتری را می‌توان در این بافت‌ها نیز بررسی کرد.

·      تصویربرداری: گاهی اوقات هم از روش‌هایی مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، MRI، اسکن استخوان، سونوگرافی یا اکوکاردیوگرام استفاده می‌کنند تا آن قسمتی از بدن که بیشتر تحت تاثیر بیماری قرار گرفته را بررسی کنند. گاهی اوقات به‌ویژه در بزرگسالان تغییراتی در استخوان‌ها و مفاصل ایجاد می‌شود که ممکن است به دلیل تب بروسلوز باشد.

روش های درمان تب مالت

بهترین راه درمان تب مالت استفاده از آنتی‌بیوتیک است. پزشکان در این شرایط معمولا از دو نوع آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند تا درمان سریع‌تر انجام شود. شما به مدت شش الی هشت هفته باید داروهای خود را مصرف کنید. درمان‌های دیگر که در موارد نادر موردنیاز هستند شامل پاک‌سازی مناطق آلوده بدن می‌شوند.

 

چگونه از ابتلا به تب مالت پیشگیری کنیم؟

بیماری تب بروسلوز یا مالت یک بیماری با درد شدید مفاصل است. به همین دلیل بهتر است با رعایت یک سری نکات از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. در ادامه به این نکات اشاره می‌کنیم:

·      شیر غیر پاستوریزه مصرف نکنید

·      از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری کنید

·      هنگام کار با حیوانات و بافت‌های حیوانی از وسایل ایمنی مناسب استفاده کنید

·      گوشت را کامل بپزید و از خوردن گوشت و سایر مواد غذایی حیوانی در محیط‌های ناشناخته بپرهیزید

·      از دست زدن یا قرارگرفتن در معرض دام خودداری کنید.

عوارض تب مالت چیست؟

اگر بروسلوز برای مدت طولانی در بدن شما بماند و درمان نشود، ممکن است عوارض خود را نشان دهد. عوارض تب مالت شامل موارد زیر است:

·      آرتریت (التهاب مفاصل) مداوم

·      بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی) یا طحال (سپلنومگالی)

·      بروسلوز چرکی کبدی طحال مزمن (CHSB) (این بیماری یک نوع عفونت است که باعث ایجاد آبسه در طحال و کبد می‌شود و ممکن است سال‌ها بعد از عفونت بروسلا رخ دهد)

·      عفونت و التهاب قلب (اندوکاردیت)، مغز (آنسفالیت یا مننژیت)، ستون فقرات (اسپوندیلیت)، استخوان‌ها (استئومیلیت) یا کمر (ساکروایلیت)

·      تورم اپیدیدیم (لوله ای که اسپرم را حمل می‌کند) و بیضه (اپیدیدیم-ارکیت)

·      سقط جنین

آیا تب مالت کشنده است؟

بیماری تب بروسلوز یا مالت یک بیماری عفونی است، اما اگر به‌موقع درمان شود خطری ندارد. بعد از مشاهده علائم باید فورا به پزشک مراجعه کنید و آنتی‌بیوتیک بخورید تا باکتری‌ها از بین بروند.

به‌ندرت پیش می‌آید که فردی بر اثر ابتلا به باکتری بروسلا بمیرد. از کل موارد ابتلا به این بیماری ممکن است حدود یک الی دو درصد از بیماران جان خود را از دست بدهند.

نتیجه گیری

تب مالت یک بیماری عفونی است که از حیوانات و به‌ویژه دام به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری یک باکتری به نام بروسلا است. اگر لبنیات غیر پاستوریزه یا گوشت آلوده مصرف کنید ممکن است به این بیماری مبتلا شوید. در صورت تماس با حیوان آلوده یا تنفس هوای آلوده به باکتری هم احتمال ابتلا به تب بروسلوز وجود دارد. این بیماری با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود، اما علائم آن ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها باقی بمانند.

سوالات متداول

آیا سگ و گربه خانگی هم می‌توانند ناقل تب مالت باشند؟

تب بروسلوز در گربه‌ها وجود ندارد، اما سگ‌ها می‌توانند ناقل این بیماری باشند. بااین‌حال این بیماری بیشتر در سگ‌های شکاری دیده می‌شود.

آیا لبنیات پاستوریزه هم می‌توانند حامل باکتری بروسلا باشند؟

خیر، این باکتری در مرحله پاستوریزه شدن از بین می‌رود و با خیال راحت می‌توانید لبنیات پاستوریزه را مصرف کنید.

برای درمان تب مالت باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای تشخیص و درمان این بیماری بهتر است به پزشک متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه کنید.

آیا با جوشاندن شیر می‌توان باکتری بروسلا را از بین برد؟

بله، اگر شیر را به مدت حداقل نیم ساعت و در دمای حداقل ۸۰ درجه بجوشانید، تمام باکتری‌های آن از بین می‌رود.