شبکه بهداشت و درمان شهریار

10آذر ( 1 دسامبر) ، روز جهانی ایدز

هر سال، در اول دسامبر، جهان روز جهانی ایدز را گرامی می دارد. مردم در سرتاسر جهان برای نشان دادن حمایت از افراد مبتلا به HIV و به یاد آوردن کسانی که بر اثر بیماری های مرتبط با ایدز درگذشته اند متحد می شوند. از سال ۱۹۸۸ اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) روز جهانی ایدز نامگذاری شده است و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود. هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌است و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود. 

یکی از اهداف روز جهانی ایدز، تلاش برای دستیابی به درمان به‌موقع، مقرون به صرفه و بدون تبعیض و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی برای همه بیماران در سراسر جهان است.

بنابر اعلام دفتر اطلاع‌رسانی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، امسال (۲۰۲۳) نیز در روز جهانی ایدز این سازمان بر سهم ارزشمند جوامع در پیشبرد اهداف و پاسخگویی به این بیماری تاکید می‌کند و آن را به رسمیت می‌شناسد.

این سازمان امید می‌دهد که جهان می‌تواند به واسطه پیشروی و مدیریت جوامع، به ایدز پایان دهد. به همین دلیل است که شعار روز جهانی ایدز امسال تحت عنوان«بگذاریم جوامع کار را پیش‌ ببرند»،تعیین شده است و البته بسیار بیشتر از تجلیل از دستاوردهای جامعه‌های مدنی، این شعار فراخوانی برای اقدام در مسیر توانمندسازی و حمایت از جوامع در نقش‌های مدیریتی و هدایت‌کننده آنها برای مقابله با این بیماری است.

روز جهانی ایدز به مردم و دولت ها یادآوری می کند که HIV از بین نرفته است. هنوز نیاز اساسی به افزایش بودجه برای پاسخ به ایدز، افزایش آگاهی از تأثیر HIV بر زندگی مردم، پایان دادن به انگ و تبعیض و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به HIV وجود دارد.

بیماری اچ آی وی

اچ آی وی یک بیماری عفونی قابل کنترل است که اغلب آن را به نام ایدز می شناسند اما در واقع ایدز یکی از مراحل این عفونت است که اگر فرد تحت مراقبت قرار نگیرد در مراحل انتهایی ایجاد می شود . بدن انسان در برابر هر بیماری از جمله بیماری های عفونی سیستمی دارد که از آن محافظت می کند که به آن سیستم ایمنی می گویند.

سیستم ایمنی وظیفه محافظت از بدن در برابر عوامل بیگانه را به عهده دارد که به سه طریق از بدن محافظت می کند:

1. -      مانع ورود میکروب به بدن می شود
2. -      میکروب ها را از بین می برد
3. -       اگر نتواند آنها را از بین ببر آنها را زندانی می کند.

یکی از مهمترین اجزاء سیستم ایمنی سلولهای کوچک سفید رنگی هستند که اصطلاحا به آنها گلوبولهای سفید گفته می شود گلبولهای سفید در بافت ها، خون و ترشحات بدن وجود دارند و در خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می روند .

بیماری عفونی بیماری است که به دلیل ورود یک عامل بیماریزا به بدن ایجاد می شود برای اینکه یک بیماری عفونی را بشناسیم باید بدانیم

1. -      چه عاملی باعث بیماری می شود
2. -       عامل بیماری از چه راهی وارد بدن می شود
3. -       عامل بیماری در بدن انسان چه کاری انجام می دهد و بدن در مقابلش چه عکس العملی نشان می دهد
4. -       این عمل و عکس العمل باعث چه علائمی در بدن انسان می شود.

به عنوان مثال بیماری سرماخوردگی 1- عاملش یک ویروسی به نام سرماخوردگی است 2- از راه تنفس وارد بدن می شود 3- خودش باعث خراش سیستم تنفسی فوقانی شده که همین باعث سوزش، درد گلو و بینی می شود و سیستم ایمنی بدن هم ماده ای به نام هیستامین علیه اش آزاد می کند که باعث آبریزش بینی می شود .عمل و عکس العمل میکروب و سیستم ایمنی باعث ایجاد علائم بیماری می شود .

 اولین قدم برای تشخیص هر بیماری عفونی شک بالینی به بیماری از روی علائمی است که ایجاد می کند غیر از شک بالینی برای مطمئن شدن به تشخیص 2 راه وجود دارد

1. -      روش مستقیم: در این روش خود میکروب را در بدن پیدا می کنند
2. -      روش غیرمستقیم: در این حالت رد پای میکروب را از روی موادی که به دلیل آن میکروب توسط سیستم ایمنی ترشح شده را پیدا می کنند.

داروهایی که برای درمان بیماریهای عفونی استفاده می شود به دو روش عمل می کنند یا میکروب را ضعیف می کنند و از بین می برند یا به کمک سیستم دفاعی بدن  می روند تا راحت تر میکروب را از بین ببرد. به هر طریقی که بتوان از ورود میکروب به بدن جلوگیری کرد می توان مانع ابتلا افراد به بیماری شد .

 عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد بیماری های عفونی شوند چون اغلب عوامل بیماری زا آنقدر کوچک هستند که فقط با میکروسکوپ دیده می شوند به آنها میکروب می گویند . میکروب ها انواع مختلفی دارند که به گروه های باکتری، ویروس،  قارچ و ... تقسیم می شوند در این بین ویروس ها موجوداتی هستند که ساختمان کاملی ندارند بنابراین برای اینکه بتوانند زنده بمانند و تکثیر پیدا کنند باید درون یک سلول زنده قرار گیرند هر ویروسی به یک نوع سلول خاص علاقه داشته و تنها در آن سلول قادر به ادامه حیات است به عنوان مثال ویروس آنفلوانزا به دستگاه تنفس فوقانی و ویروس های مولد بیماری اسهالی به سلولهای دستگاه گوارش به خصوص روده ها علاقه مند هستند. به لحاظ میزان مقاومت میکروبی بعضی از میکروبها مثل میکروب سل می توانند مدتها خارج از بدن زنده بمانند و برای از بین بردن آنها باید از مواد ضد عفونی قوی و یا اشعه های مادون قرمز استفاده کرد ولی بعضی از میکروب ها خیلی ضعیف هستند و به راحتی خارج از بدن از بین می روند . عامل ایجاد بیماری اچ آی وی ویروسی به همین نام است مانند هر ویروس دیگری که تنها در درون یک سلول زنده قادر به ادامه حیات است ویروس اچ آی وی نیز فقط درون یک سلول زنده قادر به ادامه حیات است . سلول مورد نیاز ویروس اچ آی وی گلبول های سفید است وقتی ویروس اچ آی وی فقط در گلبول زنده قادر به ادامه حیات است و خود گلبول سفید خارج از بدن مدت کوتاهی زنده است پس ویروس اچ آی وی خارج از بدن قادر به زندگی نیست . ویروس اچ آی وی ویروس ضعیفی است و با مواد ضدعفونی کننده معمولی مانند وایتکس  از بین می رود. شناخت راه ورود عامل بیماری زا به بدن از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا با شناخت آن و وجلوگیری از ورود میکروب به بدن می توان زنجیره انتقال بیماری را قطع نمود و از ابتلا افراد به بیماری جلوگیری کرد. سلول هدف برای ویروس اچ آی وی گلبول های سفید خون هستند پس مسلما ویروس از راهی به به بدن وارد می شود که بتواند به گلبول های سفید دسترسی داشته باشد . گلبول سفید فقط در خون و ترشحات بدن وجود دارد پس ویروس هم فقط از راهی می تواند وارد بدن شود که خون و ترشحات محتوای ویروس به خون یا مخاط بدن فرد دیگری وارد شود. به این ترتیب ویروس اچ آی وی از سه راه اصلی می تواند وارد بدن شود:

1- خون و فرآورده های خونی

2-تماس جنسی

3-از طریق مادر مبتلا به کودک

میکروب ها اغلب بعد از وارد شدن به قسمت مورد علاقه خود باعث صدمه به آن قسمت می شوند و باعث علائم می شوند از طرف دیگر سیستم ایمنی هم علیه میکروب ها موادی را ترشح می کند که می تواند باعث ایجاد علائم دیگری در بدن شود. تفاوت ویروس اچ آی وی با سایر میکروب ها در این است که ویروس اچ آی وی وقتی وارد گلبول سفید می شود به هیچ جایی از بدن صدمه وارد  نمی کند گلبول را خراب نمی کند و آن را از بین نمی برد . تنها راه تشخیص اچ آی وی فقط آزمایش خون مخصوص اچ آی وی است . ویروس اچ آی وی وارد گلبول می شود و از غذا و امکانات گلبول سفید برای رشد و تکثیر خود استفاده می کند . پس چون جایی را خراب نمی کند علائمی هم ایجاد نمی کند. تا زمانی که گلبول های سفید توان کافی داشته باشند و تعداد ویروس اچ آی وی کم باشد هیچ علامتی وجود ندارد در این شرایط گلبول سفید وظایف خود را در دفاع از بدن در مقابل بیماری ها انجام می دهد و در عین حال ویروس اچ آی وی هم در گلبول سفید و با امکانات آن زنده می ماند و تکثیر پیدا می کند و فرد هیچ علامتی ندارد این شرایط ممکن سالیان متمادی ادامه یابد. با زیاد شدن تعداد ویروس ها ذخایر و توان گلبول سفید صرف تامین نیازهای ویروس اچ آی وی می شود و به تدریج توانش برای انجام وظایف خود (دفاع از بدن در برابر سایر بیماری ها) کاهش می یابد اگر این روند ادامه یابد به تدریج گلبول سفید کل توان خود را از دست داده و نمی تواند در مقابل سایر میکروب ها و بیماری ها مقاومت کند و اگر فرد در معرض هر میکروب دیگری قرار گیرد مبتلا می شود و علامت آن بیماری را نشان می دهد به این ترتیب به مرحله ای که علائم بیماری های عفونی و غیرعفونی دیگر ظاهر می شود را مرحله ایدز می گویند .

ورود فرد به مرحله ایدز به 2 عامل بستگی دارد:         1- توان سیستم ایمنی            2- تعداد ویروس ها.

اگر توان سیستم ایمنی زیاد و تعداد ویروس ها کم باشد اچ آی وی ممکن است هرگز به مرحله ایدز وارد نشود هر عاملی که باعث شود سیستم ایمنی ضعیف شود مانند سوءتغذیه ، استرس ، ابتلا به سایر بیماریها می تواند ورود به فاز ایدز را تسریع کند و هر عاملی که بتواند قدرت سیستم ایمنی را بالا ببرد و تعداد ویروس را کم کند می تواند مانع ورود به فاز ایدز شده و به این ترتیب فرد تا آخر عمرش علامت نخواهد داشت . داروهای اچ آی وی این نقش را دارند. این داروها به صورت رایگان در مرکز مشاوره بیماری های رفتاری در اختیار بیماران قرار می گیرد و همراه با داروها سایر آزمایشات و مراقبت هایی که لازم است نیز ارائه می شود افرادی که ویروس اچ آی وی وارد بدنشان شده است اگر به صورت مرتب تحت این مراقبت ها قرار گیرند و داروها را مرتب مصرف کنند می توانند تا آخر عمر وارد مرحله ایدز نشوند این داروها تعداد میکروب ها در خون را آنقدر پایین می آورند که قادر به انتقال به دیگران نباشند . مانند سایر بیماری های عفونی با شناخت راه انتقال می توان به روش پیشگیری پی برد چون ویروس اچ آی وی از طریق خون و ترشحات جنسی وارد بدن می شود کافی است در تماس های جنسی از کاندوم استفاده شود و مانع تماس خون افراد با یکدیگر شد.

خدمات مرکز مشاوره بیماری­های رفتاری شهریار شامل:

•  مشاوره و ویزیت رایگان و محرمانه داوطلبان دارای عامل خطر و موارد ارجاعی از بخش­های مختلف دولتی و خصوصی در زمینه اچ آی وی/ایدز
• آزمایش رایگان و محرمانه اچ آی وی/ایدز
• خدمات رایگان و محرمانه مراقبت و درمان بیماران مبتلا به اچ آی وی/ایدز
• ارائه خدمات پیشگیری از موارد مواجهه شغلی مانند؛ فرو رفتن اشیا نوک تیز و برنده از فرد مشکوک به اچ آی وی/ایدز) به سایرین و آسیب­های غیر شغلی مانند؛ روابط جنسی با شرایط پرخطر (بهترین زمان دریافت خدمات پیشگیری، از زمان مواجهه تا 72 ساعت اول پس از مواجهه می­باشد)
• ارائه خدمات حمایتی و مددکاری به منظور افزایش توانمندی­های اجتماعی بیماران  مبتلا به اچ آی وی/ ایدز
• ارائه خدمات کاهش آسیب رایگان (تحویل سرنگ و کاندوم ) به واجدین شرایط

آدرس مرکز مشاوره بیماری­های رفتاری شهریار:

شهریار -میدان قائم- خیابان آهنگران(شریعتی)- تقاطع پارک مهر به طرف تالار سامان –نبش خیابان امام رضا (ع) –مرکز مشاوره بیماری های رفتاری –طبقه دوم ،تلفن 65263800-65289470