شبکه بهداشت و درمان شهریار

گرامی داشت روز علوم آزمایشگاهی و زاد روز حکیم سید اسماعیل جرجانی 

پنجشنبه 30 فرودین 1403 شمسی
مصادف با:
18 آوریل 2024 میلادی
9 شوال 1445 قمری

روز ۳۰ فروردین از سال ۱۳۸۲ برای گرامیداشت دانشمند فرزانه‌ی ایرانی، سید اسماعیل جرجانی، بنیانگذار و پدر علوم آزمایشگاهی، به عنوان روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی تعیین شد تا بهانه‌ای باشد که از زحمات و تلاش‌های سپیدپوش عرصه‌ی سلامت تقدیر شود.

سالروز میلاد حکیم جرجانی، آزمایشگر و پژوهنده نامدار ایران زمین و روز آزمایشگاه، فرصت ارزشمندی است تا از تلاش‌ها و خدمات ارزنده دیده‌بانان گمنام نظام سلامت کشور که با تشخیص به‌موقع عوامل بیماری‌زا  پرچم‌دار خطوط اول نبرد با بیماری‌ها لقب گرفته‌اند را پاس بداریم.

از آثار جرجانی علاوه بر کتاب ذخیره خوارزمشاهی؛ آثار دیگری در زمینه علم پزشکی همچون خفی‌ علایی ، طب الملوکی ، الاغراض‌ الطبییه و یادگار نیز می باشد که بسیاری از آنان راهگشای طبیبان آن عصر و نیز مشخص‌ کننده روش پزشکان گذشته برای طبیبان فعلی می ‌باشد . از این روست که بسیاری جرجانی را در ترازوی زمان یکی از بزرگترین پزشکان آن عصر دنیا نامیده‌ اند.

تاریخچه رشته علوم آزمایشگاهی در ایران

آموزش رشتۀ علوم آزمایشگاهی در ایران از حدود سال ۱۳۳۰ آغاز گشت. در این سال یک دورۀ ۶ ماهه ایجاد شد که افراد پذیرفته شده در این دوره پس از اتمام آن بعنوان کمک تکنیسین آزمایشگاه دریافت می‌کردند. داوطلبان ورود به این دوره می‌بایست دارای مدرک دیپلم می‌بودند.
در سال ۱۳۳۹ دورۀ سه سالۀ تخصص علوم آزمایشگاهی برای صاحبان مدرک دکترای حرفه‌ای به وجود آمد. همچنین از سال ۱۳۴۰ دورۀ شش ماهۀ تربیت کمک تکنیسین به دوره‌های یک ساله ودو سالۀ تربیت تکنیسین علوم آزمایشگاهی تبدیل شد. از سال ۱۳۴۴ به بعد نیز بعضی از دانشگاه ها از جمله تبریز، تهران و ملی (شهید بهشتی فعلی) اقدام به پذیرش دانشجوی کار‌شناسی علوم آزمایشگاهی از طریق کنکور سراسری نمودند.
از سال ۱۳۵۳ بنا به مصوبۀ شورای تخصصی آموزش پزشکی دورۀ آسیب‌شناسی بالینی (کلینیکال پاتولوژی) توسط دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های ملی (شهید بهشتی فعلی)، تهران، شیراز، مشهد، اصفهان و تبریز دایر شد. در همین سال دانشکدۀ بهداشت دورۀ کار‌شناسی ارشد رشتۀ پاتوبیولوژی (علوم آزمایشگاهی) را با گرایش‌های انگل‌شناسی، قارچ‌شناسی، میکروب‌شناسی و بیوشیمی دایر کرد.

تحصیل در رشته علوم آزمایشگاهی 

در ایران دوره کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاهی از سال 1347 در دانشگاههای تهران، شیراز، اصفهان، تبریز، اهواز و…. تأسیس شد که بعد از انقلاب فرهنگی به صورت کاردانی و کارشناسی ناپیوسته در آمد. پس از انقلاب به دلیل کمبود مسول فنی آزمایشگاه رشته دکتری حرفه ای علوم آزمایشگاهی راه اندازی شد که کاردان های آزمایشگاه با امتحان وارد مقطع دکتری این رشته شده و با فراغت از این مقطع مستقیما مسولیت فنی آزمایشگاه را متقبل می شدند، منتهی این دوره مدت کوتاهی ادامه داشت و پس از مدتی به حالت کارشناسی پیوسته برگشت داده شد و رشته دکتری حرفه ای آزمایشگاه به طور کل از دانشگاه های کشور حذف شد.
از سال 1385 نیز مقطع کاردانی این رشته حذف شد و دانش آموزان با قبولی در کنکور به طور مستقیم وارد مقطع کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاه می شوند.