شبکه بهداشت و درمان شهریار

به گزارش روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان شهریار؛ به مناسبت فرارسیدن پویش همگانی پیشگیری از پوکی استخوان در سال 1404، با شعار «بی توجهی به سلامت استخوان‌ها را متوقف کنیم»  با هدف ارتقاء سطح آگاهی طلاب محترم حوزه علمیه نرجس خاتون شهرستان شهریار نسبت به این بیماری شایع، کارگاه آموزشی  در این خصوص برگزار شد. در این جلسه،  خانم کنشلو، کارشناس  بیماری‌های غیرواگیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان شهریار، با ارائه محتوای جامع و کاربردی، نکات کلیدی پیرامون پیشگیری و مدیریت بیماری پوکی استخوان (Osteoporosis) را تشریح نمودند. این آموزش‌ها بر اهمیت کسب حداکثر توده استخوانی در دوران جوانی و شناسایی ریسک فاکتورها به عنوان سنگ بنای پیشگیری متمرکز بود.

پوکی استخوان یا استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است و زمانی بروز می کند که تشکیل استخوان جدید قادر به ترمیم استخوان های تخریب شده نباشد. ابتلا به پوکی استخوان تا حدودی وابسته به مقدار توده و تراکم استخوانی است که در دوران جوانی بدست می آید. بدست آوردن حداکثر توده و تراکم استخوانی بنوعی وراثتی است و همچنین به نژاد فرد بستگی دارد. در پوکی استخوان با کاهش کمیت و تغییر در کیفیت ساختاراستخوان ها، استحکام استخوان ها کاهش پیدا می کندو خاصیت شکنندگی استخوان افزایش می یابد و از اینرو شکستگی استخوان مهمترین تظاهر بالینی استئوپروز است.

استخوان های بدن نسوج زنده ای هستند که بطور مداوم در حال تخریب و باز سازی می باشند. در بالغین جوان استخوان تخریب شده با مقادیری مشابه از نسج استخوانی جدید جایگزین می شود. بطور کلی در سنین جوانی فرآیند باز سازی استخوان سریعتر از تخریب آن بوده و توده استخوانی بدن افزایش پیدا می کند. بعد از 20 سالگی این روند اهسته شده و اغلب اشخاص در سن 30 سالگی حداکثر توده و تراکم استخوانی خود را پیدا می کنند. با افزایش سن، تخریب نسج استخوان از باز سازی آن بیشتر می شود. این عدم تعادل ممکن است در سنین متفاوتی آغاز شود. این روند در زنان بعد از یائسگی تشدید می شود.

پوکی استخوان یک بیماری خاموش بوده و یکی از مسائل مهم سلامت عمومی جامعه، بخصوص در سالمندان بشمار می رود. تقریبا در تمام دنیا سالمندان بیشترین میزان رشد جمعیتی را بین گروه های سنی مختلف دارند. در حال حاضر حدود 6 میلیون نفر از جمعیت 83 میلیونی ایران بالاتر از 65 سال و سالمند هستند و لذا استئوپروز یکی از مهمترین معضلات بهداشتی این جوامع خواهد بود.

با توجه به افزایش امید به زندگی، شیوع استئوپروز در اکثر جوامع رو به افزایش است. استئوپروز فقط بیماری زنان نیست ودر مردان هم بطور قابل ملا حظه ای دیده میشود.  میزان شیوع این بیماری در کشور های مختلف دنیا متفاوت است.   در مطالعه انجام شده بر روی 6000 نفر از جمعیت ایرانی طی سال های 1379 تا 1383، حدود 4/5 درصد زنان و 2/3 درصد مردان بالای 50 سال ایرانی دچار پوکی استخوان بوده اند.

عوامل خطر پوکی استخوان به دو دسته تعدیل ناپذیر و تعدیل پذیر تقسیم می شوند.   عوامل تعدیل ناپذیر عبارتند از:

جنس: زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند.

سن: با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان زیاد می شود.

نژاد: در سفید پوستان و نژاد آسیایی شیوع بیشتری دارد.

سابقه فامیلی: ابتلا والدین و فرزندان آنها، احتمال خطــر ابتلا به پوکی استخوان را در دیگر فرزندان افـــزایش می دهد.

اندازه بدن: زنان و مردانی که جثه کوچکتری دارند با گذشت سن توده و تراکم استخوانی کمتری داشته و بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.

عوامل تعدیل پذیر عبارتند از:

هورمون های جنسی: کاهش هورمون های جنسی در هر دو جنس باعث ضعف استخوانی می شود. پائین آمدن سطح استروژن خون در زنان یائسه و کاهش تدریجی تستوسترون در مردان سالمند ویا درمان سرطان پستان و یا پروستات که باعث کاهش استروژن و تستوسترون می شو د از عوامل خطر قوی برای ابتلا به پوکی استخوان هستند.

بیماریهای تیروئید ازجمله پر کاری غده تیروئید و یا مصرف بیش از حد مورد نیاز قرص لوتیروکسین که برای کم کاری غده تیروئید تجویز می شود.

پرکاری غدد پاراتیروئید و غدد فوق کلیوی، بیماری سلیاک، بیماریهای التهابی روده، بیماریهای مزمن کبد و کلیه، بیماری لوپوس و آرتریت روماتوئید و سرطان ها.

عوامل تغذیه ای: کاهش دریافت کلسیم، رژیم های غذایی بسیار محدود که باعث کاهش وزن شدید می شوندو اعمال جراحی بر روی دستگاه گوارش که منجر به سوء جذب می گردد.

استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی (کورتن ها).

شیوه زندگی کم تحرک، استعمال دخانیات و مصرف بیش از حد الکل.